Basa Sunda - Reungit

Gambar beunang: Guuglé

Ku: Dukun Lepus*

Sato leutik nu teu pisan bisa disapirakeun. Numuntkeun ahli éntomologi (élmu anu nalungtik hal-ihwal ngeunaan serangga, salasahiji cabang tina zoologi), ieu sato téh kaasup kana kelas insecta, family culicidaé. Upami teu lepat, kapungkur ku guru biologi kantos disubat-sabit, yén kirang-langkung aya kana 3500-an spésiésna, nu dibagi kana tilu sub-family: Anophilianae, Culicinae, jeung Toxorhynchitinae.  

Reungit lain kaasup sato hémaprodit. Dina hartian, teu boga alat reproduksi nu lengkep dina hiji waruga. Teu jiga cacing atawa sababaraha sato liana. Keur reproduksi téh kudu ngaliwatan kawin heula reungit mah. Aya reungit jalu, aya reungit bikang. Ilaharna reungit ngahakan madu atawa sari bungbuahan. Boh nu jalu,  boh nu bikang, sarua baé. Anaging hiji mangsa, aya kalana reungit bikang teu ngahakan madu atawa sari bungbuahan. Tapi butuh ku getih. Iraha éta téh? Nyaéta, nalika keur bureyeng endogan. Pikeun kasuburan endogna, reungit bikang butuh protein nu aya dina getih.

Langganan éta reungit bikang mangsa butuh kana protéin, biasana nyoco mamalia; ingon-ingon/sato nu kaasup “darah panas”, manusa salahsahijina. Demi reungit bikang, miboga ciri nu has. Palebah sungutna, ngabogaan moncong nu ciga tulalé. Uapama ditoong ku mikroskop, katémbong tulaléna teu mencos jiga jarum. Tapi rérégéan. Si tulalé éta nu dipaké nyeuseup getih téh. Matak béntol kulit sabada dicocona.

Reungit bikang, ngandelkeun pangambeuna keur néangan targét cocoanna. Manéhna sénsitip kana karbon dioxide nu kaluar tina  engapan, jeung sababaraha zat nu aya dina késang. Cenah, komo si reungit bikang téh, paling resep ka lalaki/jalu nu bayuhyuh, jeung miboga golongan getih “O”. Aya ogé anu ngandelkeun sensor panas, keur nangtukeun targétna. Reungit kaasup kana golongan Sato nu ngalaman metamorfosis.

Naon pangna tina bubuka, disebutkeun yén reungit téh hiji sato leutik nu teu bisa disapirakeun? alatan reungit téh salahsahiji sato leutik (insecta) anu disebut dina Kuran. Salian ti sireum jeung nyiruan. Reungit, anu dina basa Arab mah ba’udzoh, disebut dina Kuran, surat al-Baqarah, ayat 26. Cenah ceuk basa santri mah, sababunnuzulna ayat ieu, aya patula-patalina jeung ayat séjén. Nyaéta ayat,  nalika Gusti nétélakeun yén berhala-berhala nu disembah ku maranéhna (jalma-jalma musrik), moal pernah bisa nyiptakeun mahluk, sok sanajan leutik sagedé laleur. Najan maranéhna ngariung, ngahiji, mapatkeun kabéh jampé pamaké, ngetrukkeun kabéh élmu panemu, moal bakal kahontal.

Reungit bisa jadi asal mula panyakit. Loba nu katarajang panyakit alatan diccoco ku reungit. Modél panyakit ‘demam berdarah’ nu disababkeun ku reungit species Aedes ae gypty. Malaria jeung Kaki gajah. Atuh keur naon Gusti nyiptakeun éta mahluk, ari kadon mawa mamala mah? Atawa meuruen teu sapati-pati Gusti nyiptakeun mahluk jiga reungit (samalah disebutkeun dina al – quran), ari mun lain aya faédahna keur urang balaréa. Yudlillu bihii katsiira wa yahdii bihii katsiraa.***

(Pameungpeuk, basa peuting gandéng nataku, huang-hiung  digoda reungit bikang nu nyipok teu jeung adeuh)

*) Nu nulis, jelema nu keur diajar tulas-tulis